Upang maiwasan ang paggamit ng bilyon-bilyong pampublikong pondo para sa halalan sa 2025, hinimok ni dating Senate President Franklin Drilon si Pangulong Marcos na ituring na "for later release" (FLR) o para sa mas huling pagpapalabas ang lahat ng amendang ipinasok ng Kongreso sa 2025 General Appropriations Act (GAA).
Ayon kay Drilon, ang veto ni Marcos sa ilang bahagi ng 2025 pambansang badyet ay "kosmetiko" lamang at bahagya lang naapektuhan ang mga "pork barrel" ng mga mambabatas, partikular na nakatuon sa sobrang pondong inilaan para sa Department of Public Works and Highways (DPWH).
“Sa tingin ko, hindi pa rin naayos ang pork barrel ng mga kongresista. Malaki pa rin ang pork barrel na natira sa GAA,” pahayag ni Drilon sa isang panayam sa radyo. “Walang gaanong pagbabago. Malaki pa rin ang pork barrel sa DPWH.”
Ang badyet para sa 2025 ay maituturing na isang "election-year budget," kaya kailangan maging mapagmatyag, aniya. Hindi dapat gamitin ang badyet bilang kasangkapan para sa eleksyon.
Sinabi rin ni Drilon na ang pagpapaliban sa paglabas ng mga kontrobersyal na pondo ay makakatulong upang maiwasan ang pagtingin na ginagamit ang badyet bilang kasangkapan para sa eleksyon.
Idiniin niya na dapat masunod ang Omnibus Election Code, na nagbabawal sa paglabas, paggastos, o paggamit ng pampublikong pondo para sa mga pampublikong proyekto, pati na ang pamamahagi ng mga materyales sa konstruksyon, simula Marso 28 o 45 araw bago ang araw ng eleksyon.
Ang FLR ay isang mekanismong ipinatupad noong nakaraang administrasyon kung saan ang mga amendang ipinasok ng Kongreso na hindi bahagi ng National Expenditure Program ng Pangulo ay itinuturing na FLR at kailangang sumunod sa ilang kondisyon bago maipalabas ang pondo.
Ayon kay Drilon, sa pamamagitan ng paglalagay ng mga amendang ipinasok ng Kongreso sa ilalim ng FLR, masisiguro ng publiko na hindi magagamit ang mga pondo ng gobyerno para sa eleksyon.
Tinawag din ni Drilon na "kosmetiko" ang veto ni Marcos sa P168 bilyon sa Unprogrammed Fund (UF), dahil wala naman itong alokasyon maliban kung may sobrang kita ang gobyerno.
"Ang veto ng unprogrammed activities ay kosmetiko lamang, dahil ang mga ito ay hindi suportado ng programmed revenues," ayon kay Drilon.
Bagamat P26 bilyon mula sa mga proyekto ng DPWH ang na-veto, nananatili pa rin ang kabuuang halaga ng congressional insertions sa P347 bilyon.
Tulong ng ODA sa Kulang na Badyet ng DA
Gagamit ng Official Development Assistance (ODA) upang mapunan ang kakulangan sa P237.4 bilyong badyet ng Department of Agriculture (DA) para sa 2025, ayon kay Agriculture Secretary Francisco Tiu Laurel Jr.
“Ako’y masaya sa suporta ng Pangulo. Sa pangkalahatan, marami rin tayong ODA na darating upang punan ang kakulangan para magawa ang ating trabaho,” aniya.
Samantala, kabilang ang DA sa mga kagawaran na may pinakamalaking alokasyon ngayong taon.
Electrification at Badyet ng DILG
Ipinahayag ni DILG Secretary Jonvic Remulla ang pangakong gamitin nang maayos ang P279.1 bilyong pondo ng kanilang ahensya, alinsunod sa layuning paunlarin ang lokal na pamamahala, kapayapaan, at kaligtasan.
Samantala, ayon kay Sen. Sherwin Gatchalian, sapat ang alokasyon ng P1.87 bilyon para sa rural electrification program ngayong 2025. Target ng gobyerno na makapagbigay ng kuryente sa 22,000 na rural households ngayong taon.
Mula sa electrification rate na 89% noong 2023, target ng gobyerno ang 94% sa 2025 at 100% pagsapit ng 2027.
