Inanunsyo ng Department of Justice (DOJ) noong Martes, Nobyembre 26, na imbestigahan si dating Pangulong Rodrigo Duterte kaugnay ng kanyang mga pahayag tungkol sa paglahok ng militar sa pamamahala ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr.
Sa isang ambush interview kasama ang mga mamamahayag, sinabi ni Justice Undersecretary Jesse Andres na ang pahayag ni Duterte ay “bordering on sedition.”
“Hindi ko alam kung saan kinukuha ng dating pangulo ang kanyang ideya, mayroon tayong matatag at gumaganang republika. Ang pamahalaang sibil ay para sa mga sibilyan, at walang anumang papel ang militar dito,” ani Andres.
“Ang pag-anyaya niya sa militar na maging bahagi ng paghahanap ng solusyon ay bordering on sedition at may legal na implikasyon,” dagdag pa niya.
Nagsimula ito sa isang kumperensya noong Martes ng madaling araw, kung saan inilarawan ni Duterte ang Pilipinas na may "fractured governance" at inakusahan si Marcos na isang adik sa droga.
“May fractured governance sa Pilipinas ngayon. Walang sinumang makakapagsabi kay Marcos, walang sinumang makakapagsabi kay Romualdez… Walang agarang solusyon… Ang militar lamang ang makakagawa nito,” ani Duterte sa salitang halo ng Ingles at Filipino.
Hinamon din ng dating pangulo ang militar: “Hanggang kailan niyo susuportahan ang isang adik na pangulo? Hinahamon ko ang buong militar dahil sila ang dapat na tagapagtanggol ng Konstitusyon.”
Gayunpaman, hindi binanggit ni Duterte ang pagtawag ng kudeta laban kay Marcos.
Madalas na inakusahan ni Duterte si Marcos ng paggamit ng droga, na paulit-ulit namang itinanggi ni Marcos.
Tugon mula sa Palasyo
Bilang tugon, kinondena ni Executive Secretary Lucas Bersamin ang mga pahayag ni Duterte, at sinabing nagpunta na ito sa “matinding at masamang paraan” upang maakyat ng kanyang anak na si Bise Presidente Sara Duterte ang pagkapangulo.
“Walang mas makasariling motibo kaysa ang tawagin ang pagbagsak ng kasalukuyang pangulo para lamang mapunta sa iyong anak ang posisyon. At gagawin niya ang lahat, kabilang ang insultuhin ang propesyonal na sandatahang lakas, upang sila’y tumiwalag sa kanilang panunumpa, para magtagumpay ang plano niya,” ani Bersamin.
“Dapat igalang ng dating pangulo ang Konstitusyon, hindi ito labagin. Tigilan na niya ang pagiging iresponsable,” dagdag pa niya.
Pag-unawa sa double meanings
Pinansin ni Andres ang karaniwang taktika ni Duterte na bawiin ang mga kontrobersyal na pahayag bilang biro o hyperbole, at sinabing ang mga ito ay dapat suriin sa tamang konteksto.
“Sa legal na pananaw, kailangan nating ilagay ito sa tamang konteksto at karaniwang kahulugan. Dapat ding isaalang-alang ang iba pang mga kaugnay na kilos—kung ano ang sinasabi, inaanyayahan, at ginagawa,” ani Andres.
Binigyang-diin din ni Andres ang bigat ng pahayag ni Sara Duterte na umamin na kumuha ng tao para targetin ang pangulo, Unang Ginang Liza Araneta-Marcos, at House Speaker Martin Romualdez. Itinuring niya ito bilang direktang banta sa halip na kondisyonal.
Ipinaliwanag niya na ang ganitong pahayag, lalo na mula sa isang makapangyarihang personalidad, ay isang usapin ng pambansang seguridad dahil sangkot nito ang halal na pinuno ng bansa.
“Hindi natin ito balewalain, at sisiguraduhin nating matutugunan ito nang seryoso,” ani Andres.
Konteksto ng mga pahayag
Nagdaos ng press conference ang dating pangulo ilang araw matapos ang virtual press conference ni Sara Duterte, kung saan nagbanta itong papatayin ang mga Marcos kung siya’y papatayin.
Dahil dito, naglabas ang National Bureau of Investigation (NBI) ng subpoena laban sa bise presidente upang hingin ang kanyang paliwanag ukol sa insidente.
